محصولات
خرید انواع بسته بندی غذایی
بسته بندی فراتر از یک روکش است و کارکردهای بسیاری دارد. در واقع استفاده از بسته بندی، تاریخچه‌ای طولانی دارد، اولین محصول این صنعت، همان کوزه‌های سفالی بودند که برای نگهداری و محفوظ نگه داشتن غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شده است. همزمان با پیشرفت آدمی و گسترش زندگی شهری، صنعت بسته بندی رشد عظیمی را تجربه می‌کند و تنوع بسته‌های امروزی گسترده‌تر از هر زمان دیگری است. بسته بندی‌های جدید یک لایه پوششی ایجاد می‌کنند که مانع از نفوذ هر ذره خارجی می‌گردند و سلامت مواد غذایی را تضمین می‌کنند. با استفاده از بسته مناسب می‌توان به آسانی محتویات را نگهداری و ارسال کرد. و البته مزیت مهم دیگر بسته‌بندی، متمایز کردن محصولات از یکدیگر است که اثر مستقیمی در فروش و برندسازی دارد.
نفش بسته بندی در صنعت غذایی
نقش اصلی بسته بندی محافظت از محصولات غذایی در برابر تأثیرات و آسیب‌های بیرونی، نگهداری و ارائه اطلاعات درباره مواد غذایی به مصرف کنندگان است. قابلیت نظارت، استفاده راحت و نمایش دستکاری‌های احتمالی از کارکردهای ثانویه آن هستند که اهمیت روزافزونی دارند. هدف از بسته بندی این است که محصولات به روشی مقرون به صرفه که نیازهای صنعت و خواسته‌های مصرف کننده را برآورده، ایمنی مواد غذایی را حفظ کند و اثرات زیست محیطی را به حداقل برساند، عرضه شوند.
1- حفاظت و نگهداری
بسته بندی مواد غذایی می‌تواند فرایند خراب شدن محصول را به تاخیر بیندازد، اثرات مفید فرآوری را حفظ کند، ماندگاری را افزایش داده و حتی کیفیت و ایمنی غذا را افزایش دهد.
- حفاظت شیمیایی: تغییرات ترکیبی ناشی از تأثیرات محیطی مانند قرار گرفتن در معرض گازها (معمولاً اکسیژن)، رطوبت (به دست آوردن یا از دست دادن) یا نور (مرئی، مادون قرمز یا فرابنفش) را به حداقل می‌رساند. بسیاری از مواد بسته بندی می‌توانند یک مانع شیمیایی ایجاد کنند. شیشه و فلزات یک سد تقریباً مطلق در برابر عوامل شیمیایی و سایر عوامل محیطی ایجاد می‌کنند، اما تعداد کمی از بسته‌ها کاملاً شیشه یا فلز هستند زیرا دستگاه‌های بسته‌کننده برای تسهیل پر کردن و تخلیه اضافه می‌شوند. بسته‌ها ممکن است حاوی موادی باشند که حداقل سطوح نفوذپذیری را ممکن سازند. بسته‌های پلاستیکی تا حدی در برابر گازها و بخارات نفوذپذیرند.
- حفاظت بیولوژیکی: مانعی برای میکروارگانیسم‌ها (عوامل بیماری زا و فساد)، حشرات، جوندگان و سایر حیوانات ایجاد کرده و در نتیجه از بیماری و خراب شدن جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، موانع بیولوژیکی شرایط را برای کنترل زمان خراب شدن، جلوگیری از انتقال بو و حفظ ایمن محیط داخل بسته فراهم می‌کند.
- حفاظت فیزیکی: بسته از مواد در برابر آسیب‌هایی مانند ضربه هنگام توزیع محافظت می‌کند. بسته‌های محکم‌تر مانند کارتن‌ها و جعبه‌ها در برابر ضربه، له شدن و… مقاوم می‌باشند.
2- کاهش ضایعات مواد غذایی
یکی از مثبت‌ترین تاثیرات بسته‌بندی هر ماده‌ای، کاهش ضایعات است. استفاده از بسته‌بندی مناسب باعث کاهش دور ریز و ضایعات هر ماده غذایی می‌گردد. موادی مانند نان یا سبزیجات که کمتر از بسته‌بندی برای آنها استفاده می‌شود، نرخ دور ریز بالاتری دارند. از طرفی عدم توجه به این نکته باعث می‌گردد تا زنجیره تامین و ارسال با چالش روبرو گردد، زیرا حمل و نقل دشوار می‌شود.
3- بازاریابی
بسته محصول اولین و اغلب تنها بخشی است که مصرف کنندگان قبل از خرید با آن مواجه می‌شوند. در نتیجه بسته بندی زیبا و متمایز یک مزیت در محیط رقابتی است که فروش را افزایش می‌دهد و راهی برای متمایز شدن نسبت به رقباست. از طرفی مواردی مانند اطلاعات محصول و تولید کننده، برند، ارزش غذایی، قیمت و… نیز روی بسته درج می‌شود.
4- راحتی
ویژگی‌هایی مانند سهولت استفاده و جابه‌جایی تا حد زیادی، نتیجه استفاده از بسته‌های مناسب هستند. آب بندی مجدد و قابلیت گرم کردن بسته‌ها نیز از مزیت‌های جدید بسته‌ها هستند که مورد توجه قرار گرفته‌اند.
مواد مورد استفاده در تولید بسته بندی مواد غذایی
طراحی و ساخت بسته بندی نقش بسزایی در تعیین ماندگاری یک محصول غذایی دارد. انتخاب صحیح مواد و فناوری‌ها باعث حفظ کیفیت و تازگی محصول در طول توزیع و نگهداری می‌شود. موادی که به‌طور سنتی در بسته‌بندی مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل شیشه، فلزات (آلومینیوم، فویل‌ها و لمینت‌ها، ورق قلع و فولاد بدون قلع)، کاغذ و مقوا و پلاستیک است. علاوه بر این، انواع وسیع‌تری از پلاستیک‌ها به دو شکل سخت و انعطاف‌پذیر معرفی شده‌اند. بسته‌های مواد غذایی امروزی اغلب چندین ماده را برای بهره‌برداری از ویژگی‌های عملکردی یا زیبایی شناختی هر ماده ترکیب می‌کنند.
شیشه
شیشه سابقه بسیار طولانی در بسته بندی مواد غذایی دارد. اعتقاد بر این است که اولین اشیاء شیشه‌ای برای نگهداری غذا در حدود 3000 سال قبل از میلاد ظاهر شده‌اند. از آنجایی که شیشه تقریباً با تمام محصولات غذایی بی بو و از نظر شیمیایی بی اثر است، چندین مزیت برای کاربردهای بسته بندی مواد غذایی دارد: در برابر گازها و بخارات نفوذ ناپذیر است، بنابراین طراوت محصول را برای مدت طولانی بدون آسیب به طعم و مزه حفظ می‌کند. توانایی مقاومت در برابر دمای فرآوری بالا، شیشه را برای استریل کردن حرارتی غذاهای کم اسید و پر اسید مفید می‌کند.
شیشه محکم است، عایق خوبی دارد و می‌تواند در اشکال مختلف تولید شود. همچنین شفافیت شیشه به مصرف کنندگان اجازه می‌دهد تا محصول را ببینند، با این حال تغییرات در رنگ شیشه می‌تواند از محتویات حساس به نور محافظت کند. در نهایت، بسته بندی شیشه ای برای محیط زیست مفید است زیرا قابل استفاده مجدد و بازیافت است. شیشه مانند هر ماده دیگری دارای معایبی است. علیرغم تلاش برای استفاده از شیشه نازک‌تر، وزن سنگین آن بر هزینه های حمل و نقل می‌افزاید. نگرانی دیگر، شکنندگی و حساسیت آن به شکستگی ناشی از فشار داخلی، ضربه یا شوک حرارتی است.
فلز
فلز از کابردی‌ترین انواع بسته‌بندی است که با مواد دیگر قابلیت ترکیب دارد و مزیت‌های خاصی را به ما ارائه می‌دهد. این ماده با ارائه محافظت فیزیکی عالی، نگهدارنگی خواص، شکل‌پذیری، قابلیت تزئین و بازیافت، به جزئی جدائی ناپذیر در صنعت بسته بندی تبدیل شده است. دو فلزی که بیشترین استفاده را برای بسته بندی دارند، عبارتند از آلومینیوم و فولاد.
آلومینیوم معمولاً برای ساخت قوطی، فویل و کاغذ چند لایه یا بسته بندی پلاستیکی استفاده می‌شود، یک فلز سبک وزن و سفید نقره‌ای رنگ است که از سنگ معدن بوکسیت به دست می‌آید. برخلاف بسیاری از فلزات، آلومینیوم در برابر اکثر اشکال خوردگی بسیار مقاوم است. پوشش طبیعی اکسید آلومینیوم آن مانع بسیار موثری در برابر اثرات هوا، دما، رطوبت و حملات شیمیایی ایجاد می‌کند.
پلاستیک
استفاده از پلاستیک برای بسته بندی مواد غذایی مزایای متعددی دارد. پلاستیک‌های قابل قالب گیری را می‌توان به ورق‌ها، شکل‌ها و ساختارهایی تبدیل کرد که انعطاف پذیری قابل توجهی در طراحی ارائه دهد. پلاستیک‌ها از نظر شیمیایی مقاوم، ارزان و سبک وزن با طیف وسیعی از خواص فیزیکی و نوری هستند. در واقع، بسیاری از پلاستیک‌ها دارای قابلیت آب‌بندی حرارتی هستند، به راحتی چاپ می‌شوند و می‌توانند در فرآیندهای تولید ادغام گردند، جایی که بسته در همان خط تولید شکل می‌گیرد، پر و مهر و موم می‌شود. عیب عمده پلاستیک‌ها نفوذپذیری متغیر آنها در برابر نور، گازها، بخار و مولکول‌های با وزن مولکولی کم است.
کاغذ و مقوا
استفاده از کاغذ و مقوا برای بسته‌بندی مواد غذایی به قرن هفدهم برمی‌گردد. کاغذ و مقوا از شبکه درهم آمیخته‌ای از الیاف سلولزی که از چوب با استفاده از سولفات و سولفیت به دست می‌آیند، ساخته می‌شوند. سپس الیاف خمیر شده یا سفید شده و با مواد شیمیایی مانند لکه کش‌ها و عوامل تقویت کننده برای تولید محصول کاغذی ترکیب می‌گردند. کاغذ و مقوا معمولا در کارتن‌ها، جعبه‌های شیر و آب میوه، کارتن‌ها تاشو، پاکت‌ها و کاغذهای بسته بندی به کار می‌روند. دستمال کاغذی، بشقاب کاغذی و لیوان نمونه‌های دیگری از محصولات کاغذی و مقوا هستند.
کاغذ ساده برای محافظت از غذاها معمولاً استفاده نمی‌شود زیرا خاصیت بازدارندگی ضعیفی دارد و قابل آب بندی حرارتی نیست. هنگامی که کاغذ به عنوان بسته بندی اولیه (یعنی در تماس با غذا) به کار رود، تقریباً همیشه با موادی مانند موم، رزین یا لاک آغشته می‌شود تا خواص عملکردی و محافظتی آن را را بهبود بخشند.
انواع بسته بندی های پر فروش
امروزه تقریباً هیچ ماده‌ای نیست که نیاز به بسته‌بندی نداشته باشد، حتی نان نیز در سوپرمارکت‌ها با بسته‌های مناسب عرضه می‌شوند. اما در میان گستردگی این صنعت، محصولات هستند که عرضه آنها بدون بهره گیری از بسته مناسب، غیرممکن است. این مواد به شرح زیر می‌باشند:
- غذای تازه، سبزیجات و میوه
- غذای منجمد، گوشت، مرغ و ماهی
- تنقلات، چیپس، اسنک و پفک
- کیک و کلوچه و بیسکویت
- ماکارونی و پاستا
- انواع سبزی خشک و ادویه
- آجیل و خشکبار
- حبوبات و برنج
- چای و قهوه
فود گرید در بسته بندی غذایی
فود گرید موادی را توصیف می‌کند که استفاده از آنها ایمن و مناسب بسته‌بندی غذا بوده و سلامت انسان را به خطر نمی‌اندازند. بسته‌‌هایی با این ویژگی در ترکیب غذا تغییری ایجاد نکرده و مواد مضر یا سمی را به آن منتقل نمی‌کنند. هدف اولیه بسته بندی محافظت از محتویات مواد غذایی در برابر آلودگی های میکروبیولوژیکی، شیمیایی، فیزیکی و جوی و حفظ مواد غذایی و در نتیجه محافظت از سلامت مصرف کننده است، بنابراین خود بسته باید از مواد ایمنی تولید شود.
بسته بندی با کیفیت و دارای فود گرید همچنین تضمین می‌کند که هیچ تغییری در خواص حسی یا ترکیب مواد غذایی هنگام بسته بندی وجود نداشته باشد. بسته بندی برای ارتقای ایمنی مواد غذایی، ماندگاری طولانی و در نتیجه افزایش امنیت غذایی ضروری و حیاتی است.
چاپ در بسته بندی غذایی
پس از انتخاب جنس بسته با توجه به نوع محصول و بودجه، نوبت به چاپ می‌رسد. چاپ بسته‌بندی، اثری چشمگیر در فروش و جلب نظر مخاطب دارد. طراحی یک بسته بندی عالی، بدون چاپ مناسب امکان پذیر نخواهد بود. مانند عدم ثبات در بسته‌بندی‌ها، هیچ قانون مشخصی در رابطه با چاپ وجود ندارد و با تنوعی گسترده روبرو هستنیم. استفاده از روش صحیح چاپ برای بسته‌بندی بسیار مهم است و انتخاب روش مناسب حتماً باید با آگاهی و بعد از مشاوره با متخصصان صورت پذیرد.
- چاپ لیتوگرافی یا افست: لیتوگرافی یک فرآیند چاپ محبوب برای انواع کالاهای بازاریابی است، از کارت ویزیت گرفته تا انواع بسته بندی. چاپ لیتوگرافی برای بسته بندی این فرصت را برای صاحبان مشاغل فراهم می‌کند تا بسته بندی را با استفاده از ظاهری با کیفیت تولید کنند. روکش را می‌توان با افزودن پوشش‌های ویژه بهبود بخشید تا یک روکش فوق‌العاده براق یا مات ایجاد شود.
- چاپ فلکسوگرافی: بسته‌بندی‌های انعطاف پذیر به دلیل مزایای مختلفی که ارائه می‌دهند، به طور فزاینده‌ای رایج شده‌اند. فلکسوگرافی یا فلکسو برای لفاف‌ها استفاده می‌شود و قیمت مقرون به صرفه‌ای دارد و در نتیجه هزینه نهایی محصول را نیز کاهش می‌دهند.
- چاپ دیجیتال: به عنوان یکی از انعطاف‌پذیرترین روش‌های چاپ برای انواع محصولات کاربرد دارد. در مقایسه با سایر روش‌ها سریع‌تر است و کیفیت بالاتری ارائه می‌دهد. این روش البته به دلیل هزینه تمام شده بالا، ممکن است چندان با استقبال روبرو نشود.
نکات مهم برای خرید بسته بندی غذایی مناسب
انتخاب بسته‌بندی مناسب به اندازه تولید یک محصول غذایی با کیفیت، اهمیت دارد. برای درک اهمیت این موضوع توجه به نقش‌های مختلفی که بسته‌ها ایفا می‌کند، کافی است: مواد غذایی را در برابر آلاینده‌های و آسیب‌های احتمالی محافظت می‌کند، مشتریان را به خرید محصول ترغیب می‌کند، مواد تشکیل دهنده را به نمایش می‌گذارد و موارد بسیار دیگر.
قبل از انجام هر کار دیگری، مشخص کنید که کدام مواد بسته بندی برای محصول شما ایده آل هستند. خواص بازدارنده مواد را ارزیابی کنید، یعنی چگونه از رطوبت و اکسیژن جلوگیری می‌کند. کاهش سطح اکسیژن، فاسد شدن بسیاری از غذاها را کند و طعم و تردی را حفظ می‌کند. به عنوان مثال، هنگام بسته بندی بادام، هوای داخل بسته با نیتروژن جایگزین می‌گردد تا از فاسد شدن آن جلوگیری شود. برای انتخاب بسته درست، عوامل مختلفی را باید در نظر بگیرید، از جمله:
- نوع محصول: نوع محصول، بسته بندی مورد نیاز شما را تعیین می‌کند. به عنوان مثال، برای محصولات تازه ممکن است بخواهید از ظروف پلاستیکی استفاده کنید.
- عمر مفید محصول: مدت زمان ماندگاری محصول، نکته مهم بعدی است. به عنوان مثال، تولیدات با ماندگاری طولانی‌تر مانند محصولات کنسرو شده، در بسته‌های متفاوتی در مقایسه با محصولات تازه نگهداری می‌شوند.
- اندازه محصول: ابعاد محصول شما نوع بسته بندی مورد نیاز شما را تعیین می کند. به عنوان مثال، نگهداری برخی از اقلام کوچک ممکن است در بسته بندی تاشو بهتر عمل کند، در حالی که اقلام بزرگتر به جعبه نیاز دارند.
- بودجه: در نهایت، بودجه شما نوع بسته بندی را که می‌توانید استفاده کنید تعیین می‌کند. به عنوان مثال، اگر بودجه کمی دارید، ممکن است لازم باشد گزینه های اقتصادی‌تری را انتخاب کنید.