زمانی که قصد تهیه کالایی را داریم، اولین چیزی که توسط دستانمان آن را لمس می‌کنیم، بسته‌بندی آن محصول است. بسته‌بندی محصولات مختلف غذایی، دارویی، الکتریکی و… می‌بایست متناسب با آن‌ها بوده و همچنین اطلاعات مناسبی از آن را به کاربر ارائه دهد. به همین دلیل نحوه چاپ روی بسته بندی محصولات و همچنین متون و طرح‌هایی که روی آن بسته چاپ می‌شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که این نقش‌ها می‌توانند مخاطب را به سمت یک محصول جلب کرده یا ایشان را از محصول دور کنند.
همانطور که می‌دانید، صنعت بسته‌بندی به عنوان یکی از صنایع پرکاربرد و گسترده در سطح جهان، دارای انواع مختلفی‌ست که روز به روز نیز به آن‌ها اضافه می‌شود. ما در این مقاله قصد داریم، انواع روش های چاپ روی بسته بندی را عنوان کرده و ضمن بررسی هر یک، کاربردهای آن‌ها را برای شما توضیح دهیم. با ما همراه باشید.
انواع روش های چاپ بسته بندی
روش مناسب چاپ روی بسته‌بندی محصولات مختلف، با توجه به نوع آن بسته انتخاب می‌شود. در این قسمت متداول‌ترین روش‌های چاپ بسته‌بندی را آورده‌ایم.
- چاپ فلکس گرافی یا فلکسو
- چاپ اسکرین یا سیلک اسکرین
- چاپ دیجیتال
- چاپ طلاکوب یا نقره کوب
- چاپ طلقی
- چاپ هلیوگراور
- چاپ افست یا لیتو
- چاپ لترپرس
- چاپ ترموگرافی
- چاپ تامپو
1. چاپ فلکسوگرافی
چاپ فلکسو گرافی یا فلکسو (Flexography)، یکی از روش‌های مرسوم برای اعمال چاپ برجسته است که برای این کار از صفحات پلاستیکی برای انتقال جوهر روی سطوح مختلف انعطاف‌پذیر استفاده می‌کند. در فرایند چاپ فلکسو، کلیشه‌های انعطاف‌پذیر فتوپلیمری به کار می‌روند که به همین دلیل نام این نوع چاپ، فلکسو انتخاب شده است.
این چاپ معمولا برای بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر مانند پلاستیک، پارچه و فیلم استرچ به کار رفته و ضمن داشتن دوام و کیفیت بالای چاپ، روی سطوح بسیاری انجام‌پذیر است. اما با توجه به کیفیت بالای این نوع چاپ، هزینه چاپ آن کمی بالاتر از روش‌های دیگر بوده و سرعت آن نیز کمی پایین‌تر است. ماشین‌های چاپ فلکسو نیز به سه دسته ماشین سیلندر مرکزی، ماشین این‌لاین یا خطی و ماشین استک، تقسیم می‌شوند. چاپ فلکسوگرافی می‌تواند کاربردهای بسیاری از جمله موارد زیر داشته باشد:
- چاپ بنرهای فضای باز
- چاپ استیکر برای کاربردهای مختلف
- چاپ لیبل برای شناسایی بسته‌بندی و محصولات
- چاپ پرچم برای تبلیغات و مراسم‌ها
- چاپ روی بسته‌بندی‌ها و محصولات پلاستیکی
2. چاپ اسکرین یا سیلک اسکرین
یکی دیگر از روش‌های متداول چاپ بسته بندی، چاپ سیلک اسکرین است که در آن، جوهر از یک توری با سوراخ‌های بسیار ریز عبور کرده و با فشار روی سطح مورد نظر اعمال می‌شود. از جمله مزیت‌های استفاده از این روش می‌توان به دوام و ماندگاری بالا، قیمت مناسب و تنوع در رنگ و طرح، اشاره کرد. البته ناگفته نماند که این چاپ به دلیل داشتن فرایند خاص، نیاز به مهارت و تجربه داشته و همچنین سرعت نسبتا پایینی دارد. از جمله کاربردهای چاپ سیلک اسکرین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چاپ روی پارچه لباس، کیف، کفش و سایر محصولات پارچه‌ای
- چاپ روی کاغذ مانند پوستر، کارتن و…
- چاپ وسایل و بسته‌بندی‌های پلاستیکی مانند ظروف، لوازم خانگی، اسباب‌بازی و …
- چاپ تجهیزات فلزی مانند قوطی، بطری، لوازم الکتریکی و…
فرایند انجام این چاپ به صورت زیر است.
- ابتدا طرح مورد نظر شما برای چاپ طراحی می‌شود که این طرح می‌تواند به صورت گرافیکی یا متنی باشد.
- طرح شما روی یک فیلم عکاسی یا ترانسفر چاپ شده و آن را روی یک توری قرار می‌دهند. در این مرحله، قسمت‌هایی از طرح که نباید رنگ بخورد، مسدود می‌شود.
- توری، روی سطح مورد نظر قرار گرفته و جوهر از آن عبور می‌کند. به این صورت چاپ اعمال می‌شود.
- در این مرحله چاپ اعمال‌شده را در محل مناسب خشک می‌کنند.
3. چاپ دیجیتال
چاپ دیجیتال، یکی از روش‌های ساده و مرسوم در صنعت چاپ بسته‌بندی است که در آن چاپ به صورت مستقیم روی سطح مورد نظر اعمال می‌شود. از جمله مزیت‌های این روش می‌توان به کیفیت بالای چاپ، تنوع در رنگ و طرح، امکان چاپ در تیراژهای کم و سرعت بالای چاپ اشاره کرد. همچنین در نظر داشته باشید که هزینه بالای چاپ و نیاز به دستگاه مخصوص، از جمله معایب چاپ دیجیتال هستند. چاپ دیجیتال به روش‌های مختلفی اعمال می‌شود که شما می‌توانید با توجه به نوع سطح مورد نظر، کیفیت موردنیاز، میزان تیراژ و هزینه چاپ، روش مناسب را انتخاب کنید. این روش‌ها به صورت زیر هستند:
- چاپ جوهرافشان که در آن برای چاپ از جوهر مایع استفاده می‌شود.
- چاپ لیزری که با پودر تونر اعمال می‌شود.
- چاپ حرارتی که با اعمال حرارت روی سطوح، انجام می‌شود.
این روش چاپ بسته‌بندی برای سطوح مختلفی از جمله موارد زیر، استفاده می‌شود:
- چاپ روی کارت ویزیت
- چاپ کاتالوگ و بروشور
- چاپ پوستر، بنر و سایر محصولات تبلیغاتی
- چاپ عکس
- چاپ روی سطوح فلزی، شیشه‌ای، کاغذی و پلاستیکی
4. چاپ طلاکوب یا نقره کوب
چاپ طلاکوب، یکی از روش‌های چاپ است که احتمالا با آن آشنا هستید. در این روش از ورقه‌های رنگ طلایی یا نقره‌ای برای چاپ روی وسایل یا بسته‌بندی‌ها استفاده شده و معمولا در دسته‌بندی چاپ‌های گران‌قیمت قرار می‌گیرد. از مزیت‌های این چاپ می‌توان به زیبایی منحصربه‌فرد آن و همچنین دوام و ماندگاری بالای چاپ اشاره کرد. البته در نظر داشته باشید که هزینه آن بالا بوده و همچنین سرعت چاپ پایینی دارد. از این روش چاپ برای سطوح مختلف کاغذی، پارچه‌ای و پلاستیکی به کار رفته و برای کاربردهای بسیاری از جمله موارد زیر استفاده می‌شود:
- چاپ کارت ویزیت
- چاپ کاتالوگ تبلیغاتی و پوستر
- چاپ بسته‌بندی‌های لوکس
5. چاپ طلقی
یکی دیگر از روش‌های چاپ بسته‌بندی، چاپ طلقی است که در آن از جوهر UV یووی برای چاپ استفاده می‌کنند. سطح مورد نظر در این روش، یک طلق پلاستیکی شفاف است که برای چاپ تصاویر و متون با کیفیت بالا به کار می‌رود. برای این چاپ ابتدا طرح مورد را برای چاپ طراحی می‌کنند. سپس این طرح با استفاده از دستگاه چاپ یووی، روی طلق چاپ می‌شود. در مرحله آخر نیز، چاپ را به روش مناسب، خشک می‌کنند.
در این چاپ، وضوح تصویر و کیفیت چاپ بالا بوده و همچنین ماندگاری بالایی نیز دارد. توجه داشته باشید که به دلیل خاص بودن این روش چاپ بسته بندی، سرعت چاپ پایین و هزینه اعمال آن کمی بالاتر از سایرین است. این نوع چاپ دارای انواع مختلف مات، براق و پلکسی گلاس است که هر یک با توجه به نیاز کاربر، ویژگی‌های خاصی دارند. شما می‌توانید از این روش برای چاپ روی جعبه و استیکر‌های بسته‌بندی، استفاده کنید.
6. چاپ هلیوگراور یا روتوگراور
یکی از چاپ‌‌هایی که می‌تواند عکس‌ها و نقش‌ها را با کیفیتی بسیار بالا به انجام برساند، چاپ گود، هلیو یا هلیوگراور است که با نام روتوگراور نیز شناخته می‌شود. در این نوع چاپ، نقش و متن‌ها به صورت گود و عمیق چاپ شده و برای این کار از سیلندرهای فلزی که ممکن است مسی یا چدنی باشند، استفاده می‌شود. یکی از متداول‌ترین سطوحی که برای چاپ هلیوگراور انتخاب می‌شود، کاغذ گلاسه است که می‌تواند به خوبی طرح‌ها را به نمایش بگذارد.
در این روش چاپ، طرح‌های مورد نظر به تفکیک رنگ، روی سیلندرهای استوانه‌ای چدنی یا مسی، حک شده و سپس با آغشته شدن جوهر به سیلندرها، روی سطح، نقش می‌بندند. شدت رنگ‌ها در چاپ هلیو، به عمق گودی روی سیلندرها بستگی دارد که در این حالت، هر چه عمق گودی بیشتر باشد، رنگ بیشتری در آن قرار گرفته و در نتیجه، شدت رنگ بیشتری را به کاربر ارائه می‌دهد.
از جمله مزیت‌های این روش چاپ می‌توان به کیفیت و سرعت بالای چاپ و صرفه اقتصادی در تیراژهای بالا، اشاره کرد. البته لزوم استفاده از مرکب‌هایی که به حلال وابسته هستند، از جمله معایب این روش است که ممکن است چاپ با آن را به فرایندی دشوار تبدیل کند. همچنین به طور کلی، این نوع چاپ به دلیل داشتن دستگاهی ویژه و گران‌قیمت، هزینه بالایی دارد.
7. چاپ افست یا لیتوگرافی
یکی دیگر از روش‌های چاپ بسته بندی که در ایران نسبت به سایر کشورها، متداول‌تر است، چاپ افست یا لیتوگرافی نامیده می‌شود. این روش که برای چاپ انبوه مورد استفاده قرار می‌گیرد، یکی از به‌صرفه‌ترین روش‌های چاپ بسته بندی است. چاپ‌های اعمال شده با روش لیتوگرافی، کیفیت بالایی داشته و همچنین رنگ کاملا روی کاغذ تثبیت می‌شود. همچنین در دستگاه افست، اپراتور می‌تواند با کنترل جریان جوهر، کیفیت رنگ‌ها را نیز کنترل کند. به همین دلیل دیگر نیاز به کم‌رنگ شدن چاپ‌ها در صورت کم شدن جوهر، نیست.
شما می‌توانید این چاپ را برای بسته بندی‌هایی با جنس‌های مختلف از جمله پارچه‌ای، پلاستیکی، کاغذی، فلزی، چرمی و… استفاده کنید. با وجود تمام مزیت‌های استفاده از چاپ افست، این روش معایبی نیز دارد. به عنوان مثال کیفیت چاپ به نسبت چاپ دیجیتال پایین‌تر بوده و همچنین روش مقرون‌به‌صرفه‌ای برای تیراژهای پایین نیست.
8. چاپ لترپرس
چاپ لترپرس یا Letter press یکی از روش‌های چاپ است که در آن چاپ روی سطح مورد نظر حک می‌شود. این روش یکی از روش‌های قدیمی چاپ است که می‌تواند حروف و نقش‌های ساده را با کیفیتی بالا روی سطوح به چاپ برساند. این نوع چاپ به سه روش زیر انجام می‌شود:
- چاپ platen: دستگاه چاپ و سطح مورد نظر هر دو روی صفحه‌ای تخت قرار دارند.
- چاپ Flatbed: دستگاه روی صفحه تخت و سطح، روی سیلندر یا کلیشه قرار می‌گیرد.
- چاپ Rotary: دستگاه و سطح، هر دو روی سیلندر یا کلیشه هستند.
در چاپ لترپرس، نقش‌ها و متن‌ها روی یک سطح برجسته مانند استامپ‌های پلاستیکی قرار دارند و با آغشته شدن به جوهر، می‌توانند نقش خود را روی سطح مورد نظر حک کنند.
9. چاپ ترموگرافی یا حرارتی
ترموگرافی یا Thermography، یکی از روش‌های چاپ برجسته و سه بعدی است که به سطح مورد نظر شما، افکت برجسته می‌دهد. اگر می‌خواهید چاپ بسته بندی‌های خود را به روشی شکیل و ویژه انجام دهید، چاپ ترموگرافی بهترین انتخاب برای شماست. در این روش، جوهر چاپ افست به همراه پودر رزین استفاده می‌شود. پودر رزین مورد استفاده در فرایند ترموگرافی، به اصطلاح پخته شده و به اعمال روی سطح، به چاپ ترموگرافی، افکتی برجسته و بافت‌دار می‌دهد.
10. چاپ تامپو
بسیاری از وسایل روزمره ما، سطح منحنی‌شکل یا مواجی دارند. به همین دلیل اعمال چاپ به روش‌های قبل روی آن کار ممکنی نیست. راه حل این موضوع استفاده از چاپ تامپو است که به وسیله آن می‌توان روی سطوح گرد، منحنی، محدب، مواج و… متون و طرح‌های موردنظر را چاپ کرد. چاپ تامپو با دستگاه‌های نیمه اتوماتیک انجام شده و پدهای مورد استفاده در آن نیز ممکن است نرم، معمولی یا سخت باشند. سطوح قابل چاپ در این روش، محدودیتی نداشته و شما می‌توانید برای هر نوع بسته بندی، از این روش چاپ، استفاده کنید.
سخن پایانی
علاوه بر نوع بسته‌بندی مورد استفاده برای محصولات مختلف، طرح‌هایی که روی آن چاپ می‌شود نیز می‌تواند نقش مهمی در جلب توجه مشتریان داشته باشد. به طور مثال بسته بندی غذایی بدون طرح‌های جذاب و چاپ خوب، شانس کمی برای رقابت دارد. به همین دلیل به کار بردن روش مناسب چاپ بسته بندی، امری بسیار مهم است که ما در این مقاله به 10 روش مختلف چاپ روی بسته بندی اشاره کردیم. از اینکه با ما همراه بودید، سپاسگزاریم.
